Abū Hamid bin Abū Bakr Ibrahim, thường được biết đến bằng bút danh Farid
ud-Dīn và Aṭṭār (sống khoảng 1145 – 1230) – nhà thơ Hồi giáo, lý thuyết
gia của Sufi giáo, người đã có ảnh hưởng to lớn và lâu dài đối với thơ Ba Tư và
Sufi giáo.
Tiểu sử:
Nguồn về ngày sinh, ngày mất của Aṭṭār rất
khác nhau và không được chứng minh.
Theo một số nguồn tin, Attar sinh năm
1119, năm mất thì chưa biết.
Các nguồn khác trích dẫn là ngày sinh ở
nửa sau thế kỷ XII, và năm mất là 1230.
Nhóm nguồn tin thứ ba cho rằng Attar sinh
năm 1145 hoặc 1146 tại Nishapur, và cái chết liên quan đến vụ thảm sát xảy ra
tại Nishapur sau khi quân Mông Cổ của Đà Lôi chiếm năm 1221.
Attar là con của một chủ hiệu thuốc. Thời
bố còn sống ông được đi chu du nhiều nơi, sang cả Ấn Độ và Ai Cập. Sau khi bố
mất ông thừa kế hiệu thuốc và tiếp tục công việc trước đây của bố mình. Nhiều
tác phẩm của ông được sáng tác ở trong hiệu thuốc. Sau một thời gian ông từ bỏ
cửa hàng thuốc của mình và đi du lịch khắp nơi – ông đến Baghdad, Basra, Kufa,
Mecca, Medina, Damascus, Khwarizm, Turkistan và Ấn Độ, gặp gỡ với giáo chủ Sufi
giáo rồi trở về thúc đẩy ý tưởng Sufi.
Attar mất trong vụ thảm sát xảy ra tại
Nishapur như đã nói. Ngày nay lăng mộ của ông nằm ở Nishapur. Lăng mộ này do
Ali-Shir Nava'i xây dựng trong thế kỷ 16 và sau này được trùng tu mới toàn bộ
vào năm 1940.
Tác phẩm:
Di sản thơ ca của Attar rất đồ sộ. Ông đã
viết hàng chục trường ca và nhiều thơ trữ tình, tập hợp thành quyển “Divan”.
Dưới đây sẽ nêu một số nét chính về tác phẩm quan trọng nhất của Attar – đó là
tác phẩm Tiếng chim. Trong nhiều ngôn ngữ khác nhau và nhiều bản dịch
khác nhau tác phẩm này được dịch là Tiếng chim (hoặc Ngôn ngữ của
chim - Language of the birds), Hội nghị
của chim (The Conference of the Birds) vv…
Tiếng chim (tiếng Ba Tư: منطق
الطیر) là một thiên sử thi triết học Sufi gồm hơn 4500 dòng.
Theo nội dung của câu chuyện thì những con
chim tổ chức một cuộc họp mà tại đó chúng phải quyết định ai sẽ là vua của
chúng. Sau những tranh cãi, chim đầu rìu đề nghị đi tìm chim Simorgh huyền
thoại để trao cho nó danh hiệu này. Chim đầu rìu được coi là một trong số chim
khôn ngoan nhất của loài chim, đứng đầu một nhóm gồm ba mươi chim, mỗi con
trong số đó tượng trưng cho các tật xấu có thể ngăn cản con người đạt đến giác
ngộ. Để đi tìm nơi ở của Simorgh phải vượt qua bảy thung lũng. Đó là:
1-Thung lũng Tìm kiếm
2- Thung lũng Tình yêu
3-Thung lũng Nhận thức
4- Thung lũng Thờ ơ
5- Thung lũng Thống nhất
6- Thung lũng Bối rối
7- Thung lũng Chối bỏ
Tên của thiên sử thi dựa vào trò chơi chữ
“Simorgh”, là tên của con chim huyền thoại trong cổ tích Iran, có nghĩa là “ba
mươi con chim”. Thiên sử thi hình thành từ một số lượng lớn những câu chuyện
ngắn có tính giáo dục và tính biểu tượng sâu sắc: hình ảnh của từng con chim là
hiện thân của một tật xấu của con người (chẳng hạn như chim sơn ca đồng nghĩa
với niềm đam mê tình ái, con vẹt - với các tìm kiếm đài phun bất tử thay vì tìm
cách nhận biết Thượng đế, con công - với việc thờ cúng ma quỷ…vv). Bảy thung
lũng mà những con chim phải băng qua có liên quan với bảy giác quan mà một
người, theo học thuyết của Sufi giáo, phải vượt qua để hiểu rõ bản chất thật
của Thượng đế. Phần kết của thiên sử thi cũng được liên kết với học thuyết của
Sufi giáo: Thượng đế, theo Sufi giáo, không tồn tại trong một thực thể bên
ngoài nào hoặc riêng biệt với hoàn vũ, mà được thể hiện trong tổng thể của tất
cả những gì tồn tại.
Thiên sử thi kết thúc với thực tế rằng
trong số vô vàn các loài chim chỉ có 30 con đến được xứ sở đời đời. Chúng thấy
một hồ nước lớn, nhìn vào nước hồ, chim thấy trong đó sự phản chiếu của mình và
nhận ra rằng chúng là những Simorgh.
Một số lời hay ý đẹp:
**
Hãy tỏ lòng tốt với người bị phụ thuộc vào
anh.
**
**
Luôn luôn theo sự lười biếng
Là sự sỉ nhục đi kèm.
**
Biết kính trọng người già khi còn trẻ
Là kính trọng chính mình khi bóng xế.
**
Tình của người đang yêu là lửa, trí tuệ -
là khói
Khi tình yêu đến thì trí tuệ từ giã người
tình.
**
Trí tuệ vô minh trong những việc tình yêu
Tình và trí tuệ không tồn tại cùng nhau.
**
**
Lửa thù hận, này con
Dập tắt khi còn nhỏ
Khi trời chưa cho nó
Đám cháy to chưa thành.
**
**
Với những người đang sống quanh chúng ta
Họ vốn những kẻ cứng đầu cứng cổ
Nếu họ không thích cách sống của ta
Thì ta cần phải thích nghi theo họ
Rồi chế ngự cái dở của người ta.
**
Không cần che giấu bệnh tật của mình
Với hai người: bác sĩ và người bạn.
**
Cái thế giới mà ta đang sống đó
Giống như là quán rượu buổi hoàng hôn
Nhưng ánh sáng của tri thức trong nó
Có thể xua tan bóng tối màn đêm.
**
Điều nghe có vẻ vô lý, nhưng nó không phải vậy, còn tốt hơn
sự thiếu hiểu biết của người đã nghĩ rằng nó là vô lý.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét